Zmorą każdego przedsiębiorstwa są awarie. Z definicji – Awaria to nieplanowane zdarzenie, które prowadzi do przestoju maszyn lub całych systemów w przedsiębiorstwie. Ich skutki mogą być kosztowne, wpływając na efektywność operacyjną, reputację oraz finanse firmy. Ponadto wtórnymi konsekwencjami awarii mogą być dodatkowe zdarzenia jak: pożary, wybuchy, emisje toksycznych substancji do środowiska, a nawet utrata zdrowia lub życia ludzi. Nowoczesne technologie stają się coraz bardziej skomplikowane i zautomatyzowane, a co za tym idzie konsekwencje awarii tak kompleksowych układów mogą być bardzo poważne (np. awarie układów zabezpieczających – patrz link: Awarie Ukryte).
O ile powodów różnych awarii mogą być setki, o tyle przyczyn źródłowy awarii jest tylko TRZY (wg. RCM2).
Na samym początku należy sobie postawić pytanie: Dlaczego urządzenia się psują? A dokładniej rzecz ujmując: Co określa, że zasób (system, maszyna, obiekt) znajduje się w stanie awarii?
Odpowiedź: Zasób nie wykonuje tego, czego oczekuje od niego jego użytkownik.
Trzy źródłowe przyczyny awarii
PIERWSZĄ przyczyną źródłową awarii jest sytuacja, kiedy to pierwotne możliwości zasobu, spadają poniżej oczekiwań użytkownika.
Głównym powodem takiego stanu rzeczy są:
· Pogorszenie stanu zasobu (parowanie, erozja, zmęczenie, tarcie, korozja, utlenianie itp.),
· Problem ze smarowaniem (brak smaru lub pogorszenie jego właściwości),
· Nagromadzenie się zanieczyszczeń,
· Demontaż (dezintegracja),
· Błędy ludzkie powodujące pogorszenie funkcjonalności.
Dzieje się tak wskutek prowadzenia niedostatecznej lub nieprawidłowej konserwacji zasobu. Braku prawidłowo określonych potrzeb konserwacyjnych (przeglądy konserwacyjne, monitoring stanu technicznego, planowe remonty, nieodpowiednia jakość materiałów konserwacyjnych np. części zamiennych, niekompetentny personel konserwacyjny).
Rozwiązanie: Aby nie dochodziło do takich awarii, nie należy dopuścić, by możliwości zasobu spadły poniżej oczekiwań użytkownika — na tym właśnie polega prawidłowa konserwacja.
DRUGĄ przyczyną źródłową awarii jest sytuacja, gdy oczekiwania użytkownika przerastają pierwotne możliwości zasobu wprowadzonego do eksploatacji.
Głównym powodem takiego stanu rzeczy są:
· Długotrwałe celowe przeciążenie,
· Długotrwałe niecelowe przeciążenie,
· Nagłe niecelowe przeciążenie,
· Nieprawidłowy proces lub nieprawidłowe materiały używane w procesie.
Dzieje się tak wskutek prowadzenie nieprawidłowej eksploatacji, głównie przeciążania zasobu, ale również stosowania nieodpowiednich materiałów procesowych, nieprawidłowego prowadzenia procesu itd.
Poniżej przykład zużycia rotora przenośnika ślimakowego po zwiększeniu udziału krzemionki (piasku) w mieszance surowcowej zaledwie o 2%. Awarię tą wykryto podczas rutynowego przeglądu instalacji. Zużycie ślimaka w ciągu 6 miesięcy było większe niż w ciągu poprzednich 8 lat.
Rozwiązanie:
· Wprowadzenie modyfikacji (dostosowanie do nowych wymagań) w celu sprostaniu oczekiwań użytkownika, lub,
· Zmniejszenie oczekiwań użytkownika.
Trzecią przyczyną źródłową awarii jest sytuacja, kiedy oczekiwania użytkownika wykraczają poza zakres możliwości zasobu wprowadzanego do eksploatacji.
Głównym powodem takiego stanu rzeczy są:
· Błędne założenia projektowe,
· Zmiana zastosowania (pierwotnego przeznaczenia) urządzenia,
· Niechciany efekt przeróbek instalacji,
Bardzo często dzieje się tak, wskutek niewystarczająco dokładnego wyspecyfikowania przez użytkownika kluczowych cech wydajnościowo – jakościowych, nowo wprowadzanego do eksploatacji zasobu (maszyna, instalacja, obiekt itd), a także po modernizacjach jakich dokonano na obecnie pracujących zasobach. Usuwanie tego typu przyczyn awarii jest wyjątkowo trudne i bardzo kosztowne bo wymaga w bardzo wielu przypadkach przeprojektowania i przerobienia działającego wadliwie zasobu. Zasadniczo im wcześniej wykryje się problem (np. na etapie projektowania) tym łatwiej (taniej) go skorygować (niż np. przeróbka fundamentów hali po jej wybudowaniu).
Rozwiązanie: Aby tego uniknąć, należy skuteczniej dostosowywać oczekiwania do możliwości na etapie projektowania/zamawiania lub przeprowadzić instalację w sposób dokładny i przemyślany, biorąc pod uwagę wszystkie istotne aspekty (wydajność systemu, jakość produktu, energochłonność, wpływ na środowisko, wpływ na BHP itp).
Generalnie druga i trzecia źródłowa przyczyna awarii, będzie dawała znać o sobie w sposób permanentny dopóki nie zostanie usunięta. Inny mi słowy do czasu usunięcia przyczyny źródłowej, konserwacja będzie w stanie tylko usuwać skutki awarii. W najlepszym przypadku sprawna konserwacja będzie mogła tylko zapobiegać cyklicznie powtarzającym się skutkom generowanym przez przyczynę źródłową.
28 lipca 2024